Η Μεσόγειος είναι μια θάλασσα με ιδιαιτερότητες. Κοιτίδα για μερικούς από τους πιο αρχαίους πολιτισμούς, συνεχίζει μέχρι και σήμερα να αποτελεί πηγή ζωής για εκατομμύρια ανθρώπους.

Ειδικότερα στη χώρα μας, με την άρρηκτη σχέση όλων μας με τη θάλασσα να κρατάει αιώνες και να μας προσδιορίζει, η αρμονική μας συνύπαρξη με τη Μεσόγειο, τόσο στον θαλάσσιο όσο και στον παράκτιο χώρο της, έχει σήμερα πολλές προκλήσεις. Κι αυτό γιατί οι δραστηριότητές μας καταλαμβάνουν όλο και περισσότερο χώρο και πόρους, δημιουργώντας συνθήκες ασφυξίας για τα οικοσυστήματα.

Βασικό εργαλείο για την προστασία της ζωής της Μεσογείου είναι οι θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές (marine protected areas – MPAs) που σήμερα καλύπτουν περίπου το 9,68% της επιφάνειάς της. Τα οφέλη που προκύπτουν από την αποτελεσματική διαχείρισή τους, όπως άλλωστε συμβαίνει και με τις χερσαίες προστατευόμενες περιοχές, δεν περιορίζονται μόνο στο φυσικό περιβάλλον. Αντιθέτως, αφορούν και επηρεάζουν με πολλούς τρόπους, άμεσα και έμμεσα, την ανθρώπινη υγεία και ευημερία.

Δυστυχώς, η «γαλάζια ανάπτυξη» στη Μεσόγειο επιταχύνεται… με μη βιώσιμο ρυθμό. Πολλές δραστηριότητες λαμβάνουν χώρα κοντά ή και εντός των ορίων των θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών, υπονομεύοντας την αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος. Μόνο αν διαχειριστούμε τη Μεσόγειο ολιστικά, ως ένα σύνολο ως προς τον χώρο, το φυσικό περιβάλλον και τις ανθρώπινες δραστηριότητες, θα μπορέσει να συνεχίσει να μας στηρίζει και να αποτελέσει τη βάση για μια πραγματική «γαλάζια ανάπτυξη».

Οι ανθρωπογενείς πιέσεις που δέχεται σήμερα η Μεσόγειος είναι εντονότερες από ποτέ. Μέσω προγραμμάτων Interreg-Med όπως το MedTrends αλλά και το PHAROS4MPAs, μαζί με πολλούς συνεργάτες από πανεπιστήμια, ερευνητικά ινστιτούτα και εθνικές αρχές ανά τη Μεσόγειο, διερευνήσαμε διεξοδικά τα οικονομικά μεγέθη, τις τάσεις ανάπτυξης αλλά και τις επιπτώσεις διαφορετικών δραστηριοτήτων στη θάλασσα όπως η αλιεία, οι υδατοκαλλιέργειες, η ναυτιλία, αλλά και ο τουρισμός, η κρουαζιέρα και τα σκάφη αναψυχής στα οικοσυστήματα και τα είδη. Μόνο έχοντας τη γνώση μπορείς να προχωρήσεις άλλωστε στις λύσεις για τον άνθρωπο και τη φύση.

Επιπλέον, μέσα από το πρόγραμμα PHAROS4MPAs διερευνήσαμε το πως επηρεάζονται οι ΘΠΠ της Μεσογείου από τις δραστηριότητες επτά βασικών τομέων της διαρκώς αναπτυσσόμενης «Γαλάζιας Οικονομίας» (μικρή παράκτια αλιεία, ερασιτεχνική αλιεία, υδατοκαλλιέργειες, υπεράκτια αιολικά, θαλάσσιες μεταφορές, κρουαζιέρα, ναυσιπλοΐα αναψυχής) και προτείναμε ένα συνεκτικό πλαίσιο συστάσεων και μέτρων για την απαραίτητη πρακτική συνεργασία ανάμεσα στις ΘΠΠ, τις αρμόδιες αρχές, αλλά και τον ιδιωτικό τομέα όσον αφορά στην αποφυγή ή ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τις συγκεκριμένες δραστηριότητες.