Η Μεσόγειος είναι ένα ιδιαίτερο μέρος. Αντιπροσωπεύει μόλις το 1% των παγκόσμιων θαλασσών, φιλοξενεί όμως εντυπωσιακή βιοποικιλότητα σε σχέση με το μέγεθός της. Στην πραγματικότητα, αναγνωρίζεται ως μία από τις 25 περιοχές με την πλουσιότερη βιοποικιλότητα στον πλανήτη. Είναι η κοιτίδα μερικών από τους πιο αρχαίους πολιτισμούς και συνεχίζει μέχρι σήμερα να αποτελεί πηγή ζωής για εκατομμύρια ανθρώπους.

Το κύριο εργαλείο για την προστασία της ζωής στη Μεσόγειο είναι οι Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές (ΘΠΠ). Τα οφέλη που προκύπτουν από τη σωστή διαχείρισή τους, όπως συμβαίνει και με τις χερσαίες προστατευόμενες περιοχές, δεν περιορίζονται μόνο στο φυσικό περιβάλλον. Αντίθετα, αφορούν και επηρεάζουν την ανθρώπινη ευημερία με πολλούς τρόπους.

Ένα αποτελεσματικό σύστημα διαχείρισης για την προστασία των περιοχών υψηλότερης οικολογικής αξίας και για τη διατήρηση των φυτικών και ζωικών ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση είναι το Ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000.

Στην Ελλάδα, οι θαλάσσιες και χερσαίες περιοχές Natura 2000 αναγνωρίζονται νομικά ως Προστατευόμενες Περιοχές. Στην περίπτωση της Ελλάδας, όπου η θάλασσα χαρακτηρίζει και επηρεάζει κάθε πτυχή της ζωής μας, οι θαλάσσιες περιοχές που ανήκουν στο δίκτυο Natura 2000 έχουν ακόμα μεγαλύτερη αξία. Μέσω αυτών των περιοχών, προστατεύονται πολύ σημαντικά, σπάνια και απειλούμενα θαλάσσια είδη, όπως η μεσογειακή φώκια (Monachus monachus), η καρέτα-καρέτα (Caretta caretta), είδη κητωδών (συμπεριλαμβανομένων των δελφινιών), θαλάσσια πουλιά και μοναδικοί και πολύτιμοι θαλάσσιοι οικοτόποι, όπως τα λιβάδια Ποσειδωνίας, οι κοραλλιογενείς ύφαλοι και τα κόκκινα κοράλλια.

Η αποτελεσματική προστασία αυτών των περιοχών – πέρα από τα οφέλη για το θαλάσσιο περιβάλλον – μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο στη διατήρηση των ιχθυοπληθυσμών, συμβάλλοντας έτσι και στη βιωσιμότητα της αλιείας, ενός πολύ σημαντικού τομέα για τις νησιωτικές και παράκτιες κοινότητες της χώρας μας. Παράλληλα, αυτές οι περιοχές μπορούν να αποτελέσουν σημεία τουρισμού χαμηλού αντίκτυπου, υποστηρίζοντας έτσι την αειφόρο ανάπτυξη των τοπικών κοινοτήτων.

Παρά την ύπαρξη νομικού πλαισίου και τη διαθεσιμότητα εργαλείων διαχείρισης, μόνο ένας πολύ μικρός αριθμός Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών (ΘΠΠ) διαθέτει νομικά καθιερωμένα μέτρα προστασίας στη χώρα μας (συμπεριλαμβανομένων των ζωνών προστασίας): το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου, το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου και Βόρειων Σποράδων, ο Κυπαρισσιακός Κόλπος και η Γυάρος. Οι περισσότερες θαλάσσιες περιοχές Natura είναι αυτή τη στιγμή ΘΠΠ μόνο στα «χαρτιά». Εκτιμάται ότι μόνο το 1,3% της θαλάσσιας επιφάνειας που καλύπτεται από ΘΠΠ στην Ελλάδα διαθέτει σχέδιο διαχείρισης, ενώ μόνο το 0,14% των εθνικών υδάτων έχει καθεστώς πλήρους προστασίας. Επιπλέον, ακόμη και σε περιπτώσεις όπου έχουν θεσπιστεί νομικά μέτρα προστασίας, η εφαρμογή και η επιβολή τους είναι πολύ συχνά ανεπαρκής και ελλιπής.

Εκτός από την εκπλήρωση των υφιστάμενων νομικών υποχρεώσεών της, η Ελλάδα έχει δεσμευτεί να επεκτείνει τη νομική προστασία των θαλάσσιων και παράκτιων περιοχών στο 30% με τη μορφή ΘΠΠ έως το 2030, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι οι ΘΠΠ δεν θα είναι μόνο στα «χαρτιά» αλλά αποτελεσματικά διαχειριζόμενα δίκτυα με καθιερωμένα μέτρα προστασίας.

Λαμβάνοντας υπόψη τις νομικές υποχρεώσεις και τις πολιτικές δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η Ελλάδα, στο WWF Ελλάς, μαζί με τους συνεργάτες μας, αναπτύσσουμε προτάσεις και ασκούμε πίεση στην ελληνική κυβέρνηση για την αποτελεσματική διαχείριση του δικτύου ΘΠΠ και την επέκτασή του στο 30%, συμπεριλαμβανομένου του 10% αυστηρής προστασίας έως το 2030 (στόχος 30Χ30). Συγκεκριμένα, εργαζόμαστε για την αύξηση της πολιτικής επίγνωσης και προβολής και την προώθηση της κοινωνικής αποδοχής ,και για την ενίσχυση του νομικού πλαισίου για την επίτευξη του στόχου 30x30 στην Ελλάδα.

Ταυτόχρονα, παρακολουθούμε στενά τις νομοθετικές εξελίξεις και παίζουμε ενεργό ρόλο στις δημόσιες συζητήσεις και διαβουλεύσεις. Σε συνεργασία με άλλες ΜΚΟ, εφαρμόζουμε στοχευμένες πολιτικές παρεμβάσεις, καταθέτοντας προτάσεις βασισμένες σε επιστημονικές γνώσεις, και προτείνουμε λύσεις με στόχο την εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων προστασίας για τα είδη και τους οικοτόπους εντός προστατευόμενων περιοχών.

Επίσης, δίνουμε το παρών στο πεδίο! Εργαζόμαστε επιτόπου για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας καίριων Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών στη χώρα μας. Στη Γυάρο, όπου φιλοξενείται πάνω από το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού της απειλούμενης μεσογειακής φώκιας (Monachus monachus), δημιουργήσαμε το 2019 μία πρότυπη ΘΠΠ σε συνεργασία με παράκτιους αλιείς και άλλους βασικούς φορείς. Από τότε, η ομάδα μας εργάζεται για την υποστήριξη της προστασίας αυτού του μοναδικού οικοσυστήματος. Από την άλλη πλευρά της Ελλάδας, στο Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου, η παραλία Σεκάνια αποτελεί σύμβολο της δράσης μας για την προστασία της θαλάσσιας άγριας ζωής στην Ελλάδα για περισσότερα από 30 χρόνια. Αυτή η μικρή παραλία είναι το πιο σημαντικό ενδιαίτημα αναπαραγωγής της καρέτα-καρέτα (Caretta caretta) στη Μεσόγειο.

NEWSLETTER