© Μάρκος Τράκας / WWF Ελλάς
ΓΥΑΡΟΣ

Φώκιες σε παραλίες να θηλάζουν τα μικρά τους και θαλασσοπούλια να φτιάχνουν φωλιές μέσα σε «λαγούμια» στα απόκρυμνα βράχια της. Καταπράσινα λιβάδια Ποσειδωνίας κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, εκεί που το φως του ήλιου χάνεται μέσα στο απέραντo γαλάζιο, και ακόμη πιο βαθιά κοραλλιογενείς σχηματισμοί, υποβρύχια τοπία μοναδικής περιβαλλοντικής αξίας και απαράμιλλης ομορφιάς. Αυτή είναι η Γυάρος. Τόπος ιστορίας, μνήμης και απίστευτου φυσικού πλούτου. Άλλοτε ένα νησί εξορίας, σήμερα μια όαση ζωής. 

Για όλους αυτούς τους λόγους, το 2011 η θαλάσσια περιοχή της Γυάρου εντάχθηκε στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 και το 2019 έγινε η πρώτη Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή στις Κυκλάδες με συγκεκριμένα μέτρα προστασίας του φυσικού της πλούτου.

Πώς φτάσαμε εκεί;

Έχοντας ένα κοινό όραμα για την περιοχή της Γυάρου, το 2016 δημιουργήθηκε η «Επιτροπή Συνδιαχείρισης της Γυάρου» ως ένα πρωτοποριακό σχήμα συμμετοχής και διαβούλευσης με στόχο να διαμορφώσει προτάσεις για ολοκληρωμένα μέτρα προστασίας της Γυάρου και δράσεις ήπιας ανάδειξης της περιοχής. Η Επιτροπή λάμβανε ομόφωνες αποφάσεις και είχε ανοιχτές και διαφανείς διαβουλεύσεις. Μέλη της ήταν από τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), Πολιτισμού και Αθλητισμού, Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου, τους δήμους Ερμούπολης-Σύρου και Άνδρου, τους επαγγελματίες ψαράδες Σύρου και Άνδρου, την Αναπτυξιακή Εταιρεία Κυκλάδων, το Επιμελητήριο Κυκλάδων, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Κρήτης, το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών και τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις MΟm/Εταιρία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής φώκιας και WWF Ελλάς.

Η Επιτροπή κατάφερε να ολοκληρώσει τον σκοπό της και να διαμορφώσει το 2017 μια κοινή και ομόφωνη πρόταση για την προστασία της Γυάρου. Μεγάλο μέρος της πρότασης αυτής έγινε πράξη με την έκδοση της Υπουργικής Απόφασης από το ΥΠΕΝ το καλοκαίρι του 2019, που καθιέρωσε τη Γυάρο ως την πρώτη Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή στις Κυκλάδες.

TI KANOYME

Ο στόχος μας είναι να προωθήσουμε την ίδρυση και την αποτελεσματική διαχείριση των Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών (ΘΠΠ) της χώρας μας, συμπεριλαμβανομένων περιοχών αυστηρής προστασίας, όπως η ΘΠΠ Γυάρου. Ως αποτέλεσμα της πολυετούς μας δράσης, πιστεύουμε ότι η Γυάρος μπορεί να λειτουργήσει ως ένα πρότυπο για τη δημιουργία και λειτουργία άλλων ΘΠΠ στην Ελλάδα με σκοπό την προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας και τη διατήρηση  ενός πιο υγιούς και ανθεκτικού θαλάσσιου οικοσυστήματος με οφέλη για την τοπική κοινωνία.

Βασική προτεραιότητα μας είναι η διασφάλιση, μέσω δράσεων συνηγορίας, της μακροχρόνιας προστασίας της περιοχής της Γυάρου από την πολιτεία με την έκδοση του προβλεπόμενου Προεδρικού Διατάγματος καθώς και η προώθηση και ένταξη ουσιαστικών συμμετοχικών διαδικασιών στο σύστημα διακυβέρνησης και διαχείρισης της ΘΠΠ Γυάρου.

Στη Γυάρο, μέσω ενός πρωτοποριακού και καινοτόμου συστήματος απομακρυσμένης επιτήρησης, αξιοποιώντας νέες τεχνολογίες, οι παράνομες αλιευτικές δραστηριότητες μειώθηκαν κατά 85%, συμβάλλοντας στη διατήρηση εμβληματικών ειδών και οικοτόπων. Παράλληλα, εφαρμόσαμε μια σειρά από συγκεκριμένες δράσεις διαχείρισης  για την εδραίωση της προστασίας της περιοχής (εναλλακτικά μέσα βιοπορισμού, συμμετοχή ενδιαφερομένων, συνηγορία, κ.λπ.). Καθώς αυτή η πορεία βρίσκεται σε εξέλιξη, εστιάζουμε σήμερα στην αποτύπωση και διάχυση βέλτιστων πρακτικών και βασικών μαθημάτων που αποκομίστηκαν, προς όφελος του εθνικού δικτύου ΘΠΠ. 

Επιπλέον, επιστήμονες από διάφορους τομείς συνεχίζουν να συλλέγουν πολύτιμα δεδομένα σχετικά με τα εμβληματικά είδη και τους οικοτόπους  της ΘΠΠ της Γυάρου, συμπεριλαμβανομένων των ιχθυοπληθυσμών, προκειμένου να παρακολουθούν την αποτελεσματικότητα της προστασίας. Το σύστημα απομακρυσμένης επιτήρησης παραμένει ενεργό και έχει πλέον μεταβιβαστεί στη Μονάδα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Κεντρικού Αιγαίου του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), η οποία είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση όλων των Προστατευόμενων Περιοχών του Κεντρικού Αιγαίου και συνεργάζεται γι’ αυτό με το Λιμενικό Σώμα Σύρου. Εμείς από την πλευρά μας συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε την παρακολούθηση της περιοχής.

ΓΝΩΡΙΣΕ ΤΗ ΓΥΑΡΟ ΚΑΛΥΤΕΡΑ

Στη προσπάθεια μας για την ανάδειξη της σημασίας της περιοχής, πρόσφατα δημιουργήσαμε και εγκαταστήσαμε το πρώτο σύστημα περιβαλλοντικής πληροφόρησης και ευαισθητοποίησης για την ΘΠΠ της Γυάρου. Το σύστημα αποτελείται από ένα υπαίθριο δίκτυο τεσσάρων μονοπατιών πεζοπορίας, συνολικού μήκους 13 χιλιομέτρων, που έρχεται να συμπληρώσει το δίκτυο υποβρύχιων διαδρομών για καταδυτικό τουρισμό που έχουμε ήδη εγκαταστήσει. Περιλαμβάνει ενημερωτικές πινακίδες που παρέχουν και ηλεκτρονικά πληροφορίες επιτρέπουν στο κοινό να κατανοήσει καλύτερα τη Γυάρο, την ιστορική και πολιτιστική της ταυτότητα, καθώς και το μοναδικό σε παγκόσμια κλίμακα φυσικό περιβάλλον της. Το πρόσφατα εγκατεστημένο δίκτυο μονοπατιών υπογραμμίζει την ανάγκη προστασίας και διατήρησης της πλούσιας βιοποικιλότητας της ΘΠΠ της Γυάρου. Μέσω του συστήματος, και ειδικότερα μέσω της σχετικής ιστοσελίδας gyaros-story.gr, που περιλαμβάνει ηχητικές περιηγήσεις, πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό, ηχοτοπία και μια οπτική και ακουστική βιβλιοθήκη, το κοινό έχει την ευκαιρία να “ταξιδέψει" στη Γυάρο, να εξερευνήσει εικονικά τα μονοπάτια της και να ανακαλύψει όλους τους λόγους για τους οποίους η Γυάρος θεωρείται ένας ιδιαίτερα σημαντικός  ιστορικός τόπος, αλλά και μοναδικό καταφύγιο άγριας ζωής.

Σήμερα, επιδιώκουμε να διασφαλίσουμε τη μακροχρόνια προστασία και την αποτελεσματική διαχείριση της ΘΠΠ της Γυάρου, ενώ παράλληλα προωθούμε την εμπειρία  και τα μαθήματα που αποκτήθηκαν για τη βελτίωση του συστήματος Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών της χώρας.

Ως περιβαλλοντική οργάνωση, βρισκόμαστε στην πρώτη γραμμή, διασφαλίζοντας ότι οι θάλασσές μας θα παραμείνουν υγιείς, και συνεχίζουμε σταθερά με στοχευμένες πολιτικές παρεμβάσεις – σε μεσογειακό και εθνικό επίπεδο – για την αποτελεσματική προστασία των σημαντικών ειδών και οικοτόπων των θαλασσών μας.


Υπεύθυνος προγράμματος: Σπύρος Κοτομάτας

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ

Χωρίς εσένα στο πλευρό μας δεν μπορούμε να συνεχίσουμε τη δράση μας για να προστατέψουμε την πολύτιμη φύση μας και να εξασφαλίσουμε ένα υγιές μέλλον για τον άνθρωπο και τον πλανήτη. Γίνε τώρα σύμμαχός μας!

ΝΕΑ

Περισσότερα

NEWSLETTER