© WWF
εκθεση Ζωντανος Πλανητης 2024
ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΜΕΙΩΣΗ 73% ΣΤΟΥΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥΣ ΑΓΡΙΑΣ ΖΩΗΣ ΜΕΣΑ ΣΕ 50 ΧΡΟΝΙΑ

Η φύση εκπέμπει SOS! Η βιοποικιλότητα συντηρεί τη ζωή μας και βρίσκεται στα θεμέλια των κοινωνιών μας. Όμως, όλοι οι δείκτες που μετρούν την κατάσταση της φύσης σε παγκόσμιο επίπεδο δείχνουν μια σημαντική υποβάθμιση. Σύμφωνα με την έκθεση Ζωντανός Πλανήτης (Living Planet Report - LPR) 2024 του WWF, έχει σημειωθεί μια καταστροφική πτώση κατά 73% στο μέσο μέγεθος των παρακολουθούμενων πληθυσμών άγριας ζωής μέσα σε μόλις 50 χρόνια (1970-2020). Η έκθεση προειδοποιεί ότι, καθώς η Γη πλησιάζει προς επικίνδυνα σημεία καμπής που αποτελούν σοβαρές απειλές για την ανθρωπότητα, θα απαιτηθεί μια τεράστια συλλογική προσπάθεια κατά τα επόμενα πέντε χρόνια για την αντιμετώπιση των διπλών κρίσεων, του κλίματος και της φύσης.

Οι μειώσεις στους πληθυσμούς άγριας ζωής μπορούν να λειτουργήσουν ως προειδοποιητικοί δείκτες αυξανόμενου κινδύνου εξαφάνισης και πιθανής απώλειας υγιών οικοσυστημάτων. Όταν τα οικοσυστήματα χάνουν την ανθεκτικότητά τους, γίνονται πιο ευάλωτα σε επιπρόσθετες διαταραχές, και η έκθεση εξετάζει πώς οι δύο αλληλένδετες κρίσεις της απώλειας της φύσης και της κλιματικής αλλαγής ωθούν τον πλανήτη πιο κοντά σε επικίνδυνα και μη αναστρέψιμα σημεία καμπής.


Ο ΠΛΑΝΗΤΗΣ ΠΛΗΣΙΑΖΕΙ ΣΕ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΜΠΗΣ

Όταν οι σωρευτικές επιπτώσεις ξεπεράσουν ένα κατώφλι, οι μεταβολές γίνονται αυτοτροφοδοτούμενες, έχοντας ως αποτέλεσμα σημαντικές, συχνά απότομες και πιθανώς αμετάκλητες αλλαγές - ένα σημείο καμπής. Τα σημεία καμπής στη φύση παρατηρούνται όταν μεμονωμένες ή σωρευτικές πιέσεις, όπως η απώλεια βιοτόπων, η αλλαγή στη χρήση γης, η υπερ-καλλιέργεια ή η κλιματική αλλαγή ωθούν ένα σύστημα πέρα από ένα κρίσιμο κατώφλι.

© kakteen / Shutterstock

Αποψιλωση του δασους του Αμαζονιου

Το δάσος του Αμαζονίου φιλοξενεί περισσότερο από το 10% της παγκόσμιας χερσαίας βιοποικιλότητας, δεσμεύει 250-300 δις τόνους άνθρακα, ενώ αποτελεί το σπίτι για περισσότερους από 47 εκατ. ανθρώπους. Καθώς η κλιματική αλλαγή και η αποψίλωση έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση της βροχόπτωσης, το δάσος μπορεί να φτάσει στο σημείο καμπής, οδηγώντας σε αμετάκλητες μεταβολές. Οι συνέπειες θα ήταν καταστροφικές για τη βιοποικιλότητα την πολιτιστική αξία, τα τοπικά και παγκόσμια καιρικά μοτίβα, την αγροτική παραγωγή και την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα. Μια αλλαγή τέτοιου μεγέθους θα επιτάχυνε την κλιματική αλλαγή παγκοσμίως.

© The Ocean Agency / Adobe Stock

Καταστροφη των κοραλλιογενων υφαλων

Στους ωκεανούς, υποθαλάσσια θερμά κύματα, αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, οδηγούν σε υψηλότερες θερμοκρασίες στην επιφάνεια της θάλασσας και προκαλούν μεγάλης κλίμακας αποχρωματισμό των κοραλλιογενών υφάλων. Η απώλεια οικοσυστημάτων με πλούσια βιοποικιλότητα, όπως ο Μεγάλος Κοραλλιογενής Ύφαλος της Αυστραλίας, θα είχε σοβαρές κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες. Περίπου 330 εκατ. άνθρωποι εξαρτώνται άμεσα από τους υφάλους για την προστασία που προσφέρουν από τις καταιγίδες, καθώς και για την τροφή, το βιοπορισμό και άλλα οφέλη.

ΥΣΤΕΡΟΥΜΕ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΜΑΣ

Τα κράτη έχουν ήδη συμφωνήσει σε φιλόδοξους παγκόσμιους στόχους ώστε να ανακόψουν και να αναστρέψουν την απώλεια του φυσικού περιβάλλοντος (με το Παγκόσμιο Πλαίσιο για τη Βιοποικιλότητα), να περιορίσουν την άνοδο της θερμοκρασίας στον 1,5ºC (με τη Συμφωνία του Παρισιού), και να εξαλείψουν τη φτώχεια (με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ). Όμως οι εθνικές δεσμεύσεις και οι πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί στο πεδίο υπολείπονται κατά πολύ των απαραίτητων τομών που χρειάζεται να γίνουν για την επίτευξη των στόχων για το 2030, ώστε να αποφευχθούν επικίνδυνα σημεία καμπής.

ΟΙ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ ΔΕΝ ΕΠΑΡΚΟΥΝ

ΕΛΛΕΙΨΗ ΠΡΟΟΔΟΥ

Πάνω από τους μισούς Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDG) για το 2030 δεν θα επιτευχθούν, με την πρόοδο του 30% αυτών να παραμένη στάσιμη ή να επιδεινώνεται σε σχέση με το επίπεδο του 2015.

ΑΝΕΠΑΡΚΕΣ ΠΛΑΙΣΙΟ

Οι εθνικές στρατηγικές και τα σχέδια δράσης για τη βιοποικιλότητα είναι ανεπαρκή και στερούνται οικονομικής και θεσμικής υποστήριξης.

Η φύση στέλνει ένα δραματικό μήνυμα. Ωστόσο, δεν έχουμε περάσει ακόμη το σημείο χωρίς επιστροφή. Η δράση που θα αναλάβουμε τα επόμενα 5 χρόνια θα είναι καθοριστική για το μέλλον της ζωής στον πλανήτη μας. Μπορούμε να αποκαταστήσουμε τον ζωντανό μας πλανήτη, αν δράσουμε τώρα.

- Kirsten Schuijt, Γενική Διευθύντρια WWF International
ΚΟΙΤΩΝΤΑΣ ΜΠΡΟΣΤΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΒΙΩΣΙΜΟ ΜΕΛΛΟΝ

Για να διατηρήσουμε έναν ζωντανό πλανήτη όπου οι άνθρωποι και η φύση ευημερούν, χρειαζόμαστε δράσεις που ανταποκρίνονται στην κλίμακα της πρόκλησης. Χρειαζόμαστε περισσότερες και πιο αποτελεσματικές προσπάθειες προστασίας, ενώ παράλληλα πρέπει να αντιμετωπίσουμε συστηματικά τα κύρια αίτια της απώλειας της φύσης. Αυτό θα απαιτήσει έναν πραγματικό μετασχηματισμό των συστημάτων τροφίμων, ενέργειας και χρηματοδότησης.