Ο βάτραχος της Καρπάθου είναι… δυο φορές νησιώτης. Όχι μόνο ζει σε νησί, αλλά και η εξάπλωσή του πάνω σε αυτό εντοπίζεται σε «νησίδες», είναι δηλαδή σποραδική και κατακερματισμένη. 

Οι ντόπιοι τον αποκαλούν «βατρακλό». Σύμφωνα με μαρτυρίες των πιο ηλικιωμένων κατοίκων της Καρπάθου, μέχρι τη δεκαετία του 1960, ο βατρακλός ζούσε σε όλο το νησί αν και ποτέ δεν ήταν ιδιαίτερα κοινό είδος. Όμως, από τις αρχές του 1980 η παρουσία του άρχισε να περιορίζεται. Σήμερα τον εντοπίζουμε, σε μικρούς πληθυσμούς, μόνο σε λίγες ρεματιές στο βόρειο τμήμα του νησιού.

Ο βάτραχος της Καρπάθου (Pelophylax cerigensis) αποτελεί ενδημικό είδος, καθώς συναντάται μόνο στην Ελλάδα. Παράλληλα, αξιολογείται ως το πιο απειλούμενο είδος βατράχου στην Ευρώπη. Οι απειλές που δέχεται -κυρίως έμμεσες, αλλά εξαιρετικά σοβαρές- σχετίζονται με την απώλεια ή υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων του, δηλαδή του «σπιτιού» του. 

Όπως συμβαίνει και με άλλα είδη αμφιβίων που ζουν σε συνθήκες διπλού νησιωτισμού, δηλαδή σε μικρές διάσπαρτες υδατοσυλλογές πάνω σε νησιά, οι δυνατότητες διασποράς του είναι ελάχιστες. Αν και στις απομονωμένες τοποθεσίες όπου ζει προστατεύεται από πιθανές επικίνδυνες ανθρωπογενείς δραστηριότητες, οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής γεννούν μία σειρά από κινδύνους που, λόγω της περιορισμένης κατανομής του, απειλούν άμεσα το σύνολο του εύθραυστου πληθυσμού του.

Στο πλαίσιο του Έργου LIFΕ-IP 4 NATURA, συνεργαστήκαμε με την ερευνητική ομάδα Ζωικής Ποικιλότητας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών για τη σύνταξη ενός ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης για την προστασία του βατράχου της Καρπάθου. Μεταξύ άλλων, το Σχέδιο Δράσης περιγράφει αναλυτικά τις απειλές και πιέσεις που δέχεται αυτό το σπάνιο είδος, καθώς και τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν για την ανάκαμψη των πληθυσμών του.

Η σχετική έρευνα περιγράφει με ποιον τρόπο οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, όπως η επιδείνωση της φυσικής ξηρασίας της ανατολικής Μεσογείου, αλλά και έκτακτοι κίνδυνοι, όπως οι παροδικές πολύ ισχυρές καταιγίδες, μπορούν να υποβαθμίσουν ή να καταστρέψουν τα ρέματα όπου ζει ο βάτραχος της Καρπάθου.

Ανάμεσα στα μέτρα που προτείνουμε, είναι η συντήρηση των περιοχών όπου ήδη ζει ο βατρακλός, με καθαρισμούς, τεχνικές παρεμβάσεις μικρής κλίμακας και με αποκατάσταση της τροφοδοσίας με νερό. Παράλληλα, προτείνεται η βελτίωση του καθεστώτος προστασίας του είδους στην Ελλάδα και η θεσμική προστασία των περιοχών όπου ζει, η κατασκευή νέων μικρών υγροτόπων για να διευκολυνθεί η διασπορά του, ενώ προβλέπονται και δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης.

Βρισκόμαστε σε ανοιχτό διάλογο με τοπικούς φορείς της Καρπάθου, προκειμένου η εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης, μετά τη θεσμοθέτησή του από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αλλά και η αξιολόγηση των μέτρων, να είναι όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική.

Ακολούθησε την καμπάνια «Εδώ ζούμε – Natura 2000» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να μαθαίνεις νέα για τον βάτραχο της Καρπάθου, αλλά και να μοιράζεσαι με τους φίλους σου το μήνυμα για την προστασία της φύσης.

NEWSLETTER