Δημοσιεύτηκε στις July, 27 2012
Η προστασία των μικρών νησιωτικών υγρότοπων φάνταζε πριν από 8 χρόνια ως ένα βήμα στο κενό. Γιατί άλλωστε να ασχοληθεί μια περιβαλλοντική οργάνωση με «μικρούς βάλτους που βρωμάνε κι είναι γεμάτοι από κουνούπια»; Κι όμως… από το 2004 βαλθήκαμε να αποδείξουμε σε όλους αυτό που επί χρόνια βλέπαμε καθημερινά στη δουλειά μας μέσα στη φύση: αυτοί οι μικροί αλμυροί, υφάλμυροι ή και γλυκοί βάλτοι, οι λιμνούλες, οι εκβολές μικρών ποταμών και ρεμάτων είναι οικολογικά διαμάντια και πρέπει να τα προστατεύσουμε.
Καλαμοκάνας σε υγρότοπο της Λήμνου - WWF Ελλάς/Α. Bonetti
Κάπως έτσι, ο «μετρητής υγροτόπων» πήρε φωτιά μόλις η ομάδα μας βγήκε στο πεδίο. Σε ένα χρόνο είχε ήδη φτάσει στο νούμερο 183! Η μεγάλη ανακάλυψη ήρθε λίγο καιρό αργότερα με την χρήση δορυφορικών εικόνων υψηλής ευκρίνειας: αυτοί οι μικροί υγροί θησαυροί που είχαν έκταση μεγαλύτερη από ένα στρέμμα ήταν τελικά 816 σε 76 νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου και όχι 110 συνολικά, όπως είχε αρχικά εκτιμήσει το Εθνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων.
Δεν μείναμε όμως στην καταγραφή… Είπαμε άλλωστε πως ο τελικός στόχος ήταν η ουσιαστική τους προστασία κι αυτή απαιτούσε μάχες… Κονταροχτυπηθήκαμε με καταπατητές, κατοίκους, παραθεριστές ή ακόμα και δημάρχους που γέμιζαν τους υγρότοπους με σκουπίδια και μπάζα. Υψώσαμε τη φωνή της νομιμότητας και της επιστημονικής αλήθειας σε αμέτρητες δημόσιες συνελεύσεις. Δεχθήκαμε απειλές, δημόσια και προσωπικά. Καταλήξαμε κάποιες φορές σε δικαστήρια και αστυνομικά τμήματα.
Οι εθελοντές ήταν πάντα στο πλευρό μας. Μάλια, καλοκαίρι 2011 - WWF Ελλάς/Α. Bonetti
Κερδίσαμε πολλές από τις σημειακές αυτές μάχες. Ο υγρότοπος Μορώνη στην Κρήτη λευτερώθηκε από 12.000 κ.μ. μπάζων και ξεκίνησε από τον Δήμο Σούδας σοβαρό πρόγραμμα αποκατάστασης. Στη Χρυσή Ακτή Πάρου ανακλήθηκαν από τις αρμόδιες υπηρεσίες οι οικοδομικές άδειες που είχαν εκδοθεί και καταγγέλθηκαν από την ομάδα μας. Η Αλυκή Καλλονής Λέσβου χαρακτηρίστηκε Καταφύγιο Άγριας Ζωής το 2009 κατόπιν τεκμηρίωσης και πίεσης. Άλλοι 53 μικροί υγρότοποι χαρακτηρίστηκαν ως «Περιοχές Ειδικής Προστασίας» στα τοπικά σχέδια χωρικής οργάνωσης.
Παράλληλα με τα χαρακώματα των υγρότοπων, μαχόμασταν και στα χαρακώματα της πολιτικής. Η ομάδα της Αθήνας είχε ήδη θέσει τον πρώτο στόχο: την κατοχύρωση θεσμικού πλαισίου που θα λειτουργούσε ως ομπρέλα, ώστε στη συνέχεια να διαμορφωθούν ειδικά μέτρα αυστηρής προστασίας. Πρώτο ορόσημο: ο νόμος για την προστασία της βιοποικιλότητας! Ένας νόμος που έχει τη δική του (περιπετειώδη) ιστορία αλλά που εν τέλει ψηφίστηκε τον Μάρτιο του 2011. Το άρθρο 20 του νόμου 3937/2011 «για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις» άνοιξε τον δρόμο για την προετοιμασία ενός προεδρικού διατάγματος για την προστασία των μικρών υγροτόπων με έκταση μικρότερη ή ίση με 80 στρέμματα. Αμέσως μετά την ψήφιση του σημαντικού αυτού νόμου, όλοι στο WWF Ελλάς πήραμε φωτιά! Το προεδρικό διάταγμα έπρεπε να βγει πριν ξεχαστεί!
Βρεθήκαμε και στον Αλμυρό Ηρακλείου - WWF Ελλάς/A. Bonetti
Δεν είχαμε όμως σκοπό να το αφήσουμε στην τύχη του! Δεκάδες επιστολές, συναντήσεις και τηλεφωνήματα… 6 μήνες αναμονή και πίεση για να αποσταλεί το σχέδιο του προεδρικού διατάγματος στο Συμβούλιο της Επικρατείας από τον τότε υπουργό ΠΕΚΑ… Προκήρυξη εκλογών και νέα αρχή πιέσεων προς τον υπηρεσιακό υπουργό αυτή τη φορά. Και τελικά…
Στις 31 Μαΐου του 2012, το π.δ. «Έγκριση καταλόγου μικρών νησιωτικών υγροτόπων και καθορισμός όρων και περιορισμών για την προστασία και ανάδειξη των μικρών παράκτιων υγροτόπων που περιλαμβάνονται σε αυτόν» υπογράφηκε από τον υπηρεσιακό Υπουργό ΠΕΚΑ και πήρε πορεία προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Λίγες μέρες πριν τις εκλογές της 17η Ιουνίου, το διάταγμα πήρε την τελική υπογραφή του και έφθασε στο Εθνικό Τυπογραφείο!
Αυτό το προεδρικό διάταγμα είναι για εμάς, αλλά και όλους τους εθελοντές που στάθηκαν στο πλευρό μας από κάθε πιθανό μετερίζι, μια δικαίωση εννέα χρόνων άοκνης δουλειάς. Μετά από 9 χρόνια, πολλά ξενύχτια, δεκάδες συναντήσεις, χιλιάδες χιλιόμετρα στα ελληνικά νησιά, πιέσεις και απειλές, πετύχαμε μια πρώτη μεγάλη νίκη. Η πρώτη πολύ σημαντική φάση της δουλειάς μας ολοκληρώθηκε: η θεσμική προστασία 380 νησιωτικών υγροτόπων, έκτασης μέχρι 80 στρέμματα σε 59 νησιά. Τώρα όμως ξεκινάει η επόμενη: η εφαρμογή!
Δείτε το σχετικό infographic με την πορεία του προγράμματος των νησιωτικών υγρότοπων
Μη χάσετε την ευκαιρία να ανακαλύψετε στο Οικοσκόπιο, τον μοναδικό διαδικτυακό χάρτη περιβαλλοντικής πληροφορίας στην Ελλάδα, όλους τους νησιωτικούς υγρότοπους.