Μεγάλη ναυτιλιακή εταιρεία της Δανίας υιοθετεί μέτρα για την προστασία των φυσητήρων στις ελληνικές θάλασσες

Δημοσιεύτηκε στις June, 01 2023

Μία από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρείες στην Ευρώπη, η DFDS, τροποποιεί τις διαδρομές που ακολουθούν τα πλοία της και μειώνει σημαντικά την ταχύτητάς τους, με στόχο να ελαττώσει τον κίνδυνο σύγκρουσης με τον απειλούμενο με εξαφάνιση πληθυσμό φυσητήρων (Physeter macrocephalus) στην Ανατολική Μεσόγειο και την Ελληνική Τάφρο. Οι προγραμματισμένες αλλαγές αναμένεται να μειώσουν κατά το ήμισυ τον κίνδυνο σύγκρουσης των πλοίων της DFDS με τους φυσητήρες στις περιοχές δυτικά της Πελοποννήσου.

Η εταιρία με έδρα τη Δανία προχωράει σε αυτή την κίνηση ανταποκρινόμενη στις συστάσεις της συμμαχίας ερευνητικών οργανισμών και περιβαλλοντικών οργανώσεων που αποτελείται από το Διεθνές Ταμείο για την Ευημερία των Ζώων (IFAW), την OceanCare, το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος (Pelagos Cetacean Research Institute) και το WWF Ελλάς. Σύμφωνα με τα δεδομένα που συλλέγει συστηματικά τα τελευταία χρόνια η εν λόγω συμμαχία, αν όλα τα πλοία απέφευγαν τις περιοχές υψηλού κινδύνου εντός της Ελληνικής Τάφρου, ο συνολικός κίνδυνος συγκρούσεων των πλοίων με τους φυσητήρες θα μειωνόταν κατά 70%.

Η εταιρεία DFDS έχει ήδη προβεί σε τροποποιήσεις σε αρκετά από τα δρομολόγιά της, αποφεύγοντας τον κρίσιμο βιότοπο των φυσητήρων στην περιοχή της Ελληνικής Τάφρου, ενώ ένας επίσης σημαντικός αριθμός πλοίων της θα ταξιδεύουν με χαμηλότερες ταχύτητες όταν διασχίζουν τις περιοχές με υψηλή πιθανότητα σύγκρουσης στην Ελληνική Τάφρο.

Υπολογίζεται ότι μόλις 200 περίπου φυσητήρες παραμένουν σήμερα στην Ελληνική Τάφρο, μία περιοχή που εκτείνεται από το βόρειο Ιόνιο μέχρι τα νοτιοδυτικά της Κρήτης, ενώ ο πληθυσμός τους χαρακτηρίζεται πλέον ως απειλούμενος. Οι φυσητήρες είναι το μεγαλύτερο είδος οδοντοκητών στον κόσμο και η πιο σοβαρή απειλή για την επιβίωσή τους σε αυτά τα νερά είναι ο κίνδυνος σύγκρουσης με μεγάλα και υψηλής ταχύτητας πλοία.

«Ο πληθυσμός των φυσητήρων μειώνεται με ανησυχητικούς ρυθμούς τα τελευταία χρόνια. Με τη λήψη αυτών των μικρών, αλλά σημαντικών μέτρων, διασφαλίζουμε ένα καλύτερο μέλλον για τα απειλούμενα αυτά είδη. Όπως συμβαίνει όταν οι άνθρωποι προσπαθούν να διασχίσουν έναν πολυσύχναστο δρόμο, έτσι και οι φάλαινες αναγκάζονται να διασχίζουν σημεία με μεγάλη κυκλοφορία και γρήγορα κινούμενα πλοία - με αποτέλεσμα πολλές να χάνουν τη ζωή τους», επισημαίνει η συμμαχία των ερευνητικών και περιβαλλοντικών οργανώσεων. «Υπήρξαν σημαντικές προκλήσεις που έπρεπε να ξεπεράσει η ναυτιλιακή εταιρία, και ενώ κάποιοι περιορισμοί παραμένουν, η δέσμευση και η προσήλωσή της στη δράση μας ήταν εντυπωσιακή. Τα μέτρα που ήδη λαμβάνονται από την εταιρία θα μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο σύγκρουσης των πλοίων τους με τους φυσητήρες».

«Πρόκειται για μια σημαντική εξέλιξη, που φέρνει ελπίδα απέναντι στις δυσοίωνες προβλέψεις για την εξαφάνιση των φυσητήρων από την περιοχή τα επόμενα χρόνια. Ο κίνδυνος ωστόσο, δεν έχει εκλείψει σε καμία περίπτωση και εξακολουθεί να απαιτείται επείγουσα δράση. Έχουμε τη δύναμη συλλογικά να αποτρέψουμε την εξαφάνιση αυτών των ειδών και καλούμε και άλλες ναυτιλιακές εταιρείες και φορείς να λάβουν αντίστοιχες αποφάσεις τεκμηριωμένες με επιστημονικά στοιχεία για την τροποποίηση των δρομολογίων τους, συμβάλλοντας έτσι, στην αποτελεσματική προστασία των φυσητήρων στην Ανατολική Μεσόγειο», υπογραμμίζει η συμμαχία.

Η DFDS είναι η μεγαλύτερη εταιρεία που διαχειρίζεται ορισμένα από τα ταχύτερα πλοία στην περιοχή της Ελληνικής Τάφρου, η οποία αποτελεί κρίσιμο βιότοπο για προστατευόμενα και απειλούμενα είδη κητωδών. Τα πλοία της DFDS διασχίζουν τον κρίσιμο αυτό βιότοπο των φυσητήρων περισσότερες από 1.600 φορές τον χρόνο, με σχεδόν το 70% αυτών των ταξιδιών να διέρχεται από την κύρια περιοχή υψηλού κινδύνου. Μάλιστα, ο κίνδυνος σύγκρουσης με τους φυσητήρες αυξάνεται ραγδαία με την αύξηση της ταχύτητας των πλοίων. Μέχρι στιγμής, τα πλοία της DFDS είναι από τα ταχύτερα στην περιοχή και αντιπροσωπεύουν το 48% της κίνησης των πλοίων που ταξιδεύουν με ταχύτητες μεγαλύτερες από 17 κόμβους.

Η δέσμευση της DFDS, σε συνδυασμό με τα μέτρα επαναδρομολόγησης που εφαρμόστηκαν από άλλες ναυτιλιακές εταιρείες που συνεργάζονται με τη συμμαχία, έχουν ως αποτέλεσμα ο συνολικός κίνδυνος σύγκρουσης με τους φυσητήρες στην Ελληνική Τάφρο να μειωθεί κατά 27%.

Σημειώσεις προς συντάκτες:

Τα μέτρα που λαμβάνονται πλέον από την DFDS περιλαμβάνουν έναν συνδυασμό αλλαγών στις διαδρομές των δρομολογίων και μείωσης των ταχυτήτων στις οποίες κινούνται σε κάποιες από αυτές. Οι αλλαγές αυτές έχουν σχεδιαστεί για να βελτιστοποιήσουν τη μείωση του κινδύνου, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις επιχειρησιακές απαιτήσεις για τα πλοία που εκτελούν δρομολόγια με αυστηρά χρονοδιαγράμματα. Τα μέτρα αυτά έρχονται ως αποτέλεσμα της στενής συνεργασίας και διαλόγου μεταξύ της DFDS και των επιστημόνων που αξιολογούν τον κίνδυνο συγκρούσεων, επιτρέποντας την εξέταση και αξιολόγηση μιας σειράς πιθανών εφαρμόσιμων και αποτελεσματικών επιλογών.
Πληροφορίες για τις κύριες περιοχές κινδύνου για τους φυσητήρες έχουν συμπεριληφθεί στις Αγγελίες προς Ναυτιλομένους που έχουν εκδοθεί από την Ελληνική Υδρογραφική Υπηρεσία του Πολεμικού Ναυτικού. Πιο πρόσφατα, αυτές οι πληροφορίες συμπεριλήφθηκαν και στις Αγγελίες προς Ναυτιλομένους που εκδίδονται από την Υδρογραφική Υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου οι οποίες χρησιμοποιούνται από την πλειονότητα των διεθνών θαλάσσιων μεταφορών. Η συμμαχία χαιρετίζει αυτά τα θετικά βήματα προς την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης και την επίσημη αναγνώριση του προβλήματος και θα συνεχίσει να εργάζεται για να ενθαρρύνει όλες τις ναυτιλιακές εταιρείες να προσαρμόσουν τις διαδρομές τους.
Οι φυσητήρες (Physeter macrocephalus), γνωστοί και από τη θρυλική ιστορία του Moby Dick, ανήκουν στην ομάδα των οδοντοκητών και μπορούν να βουτήξουν σε βάθος περίπου 2.000 μέτρων. Εκτός Μεσογείου, το είδος αναφέρεται ως «Ευάλωτο», αλλά λόγω του μικρού μεγέθους και της γεωγραφικής του απομόνωσης στη Μεσόγειο ο πληθυσμός καταγράφεται ως «Απειλούμενος» στην Κόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ειδών της IUCN.
Το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος μελετά τον πληθυσμό των φυσητήρων της ανατολικής Μεσογείου από το 1998. Αυτές οι μελέτες έχουν αναγνωρίσει την Ελληνική Τάφρο, την περιοχή που ξεκινά από τα ελληνικά νησιά του Ιονίου και φτάνει έως τα νοτιοδυτικά της Κρήτης, ως κρίσιμο βιότοπο για το είδος. Το βαθιά καταδυόμενο αυτό είδος συναντάνται στην περιοχή καθόλη τη διάρκεια του χρόνου - μάλιστα είναι η μοναδική περιοχή όπου έχουν παρατηρηθεί οικογενειακές ομάδες στην ανατολική Μεσόγειο. Οι ομάδες αυτές συγκεντρώνονται γύρω από την ισοβαθή των 1000 μέτρων - βρίσκονται δηλαδή ακριβώς στη διαδρομή συχνής διέλευσης πλοίων.
Η Συμφωνία για τη Διατήρηση των Κητωδών στη Μαύρη Θάλασσα, τη Μεσόγειο και την Παρακείμενη Ζώνη του Ατλαντικού (ACCOBAMS) αναγνωρίζει την Ελληνική Τάφρο ως μία από τις πέντε περιοχές υψηλού κινδύνου όπου σημειώνονται συχνά συγκρούσεις πλοίων με απειλούμενες φάλαινες και καλεί την Ελλάδα να εφαρμόσει επειγόντως μέτρα μετριασμού του κινδύνου.
Η Ελληνική Τάφρος αναγνωρίζεται επίσης ως Σημαντική Περιοχή για τα Θαλάσσια Θηλαστικά (Important Marine Mammal Area - IMMA) από τη Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN / SSC-WCPA Marine Mammal Protected Areas Task Force) υπογραμμίζοντας ότι η περιοχή πρέπει να έχει προτεραιότητα για μέτρα διατήρησης για την προστασία ευάλωτων ειδών φαλαινών.
Ναυτιλιακές εταιρείες όπως η Mediterranean Shipping Company (MSC) και η Euronav, δίνουν πλέον οδηγίες στα πλοία τους να αποφεύγουν τις περιοχές υψηλού κινδύνου αλλάζοντας τα δρομολόγιά τους, ως αποτέλεσμα της προσέγγισης της συμμαχίας. Επιπλέον, ενώσεις του κλάδου όπως η Γερμανική Ένωση Ιδιοκτητών Πλοίων (VDR) και το Διεθνές Επιμελητήριο Ναυτιλίας, η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών και το Ναυτικό Επιμελητήριο Ελλάδος, ενθαρρύνουν τα μέλη τους να αναλάβουν παρόμοιες ενέργειες.

Εικόνες και βίντεο είναι διαθέσιμα εδώ.